Dag 2 - Palestina 101
Wanneer ik vertel dat ik Palestijns ben aan Nederlanders volgt er altijd een korte stilte. Ik denk dat die stilte komt door de angst om een verkeerde reactie te geven. Veel mensen weten inmiddels dat Palestina bestaat en dat er een oorlog tegen Gaza plaatsvindt met veel slachtoffers. Misschien hebben ze de verschrikkelijke beelden gezien van bombardementen, of hebben ze gelezen over aanvallen door Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever. Maar veel mensen zijn zich ook bewust van de hiaten in hun kennis over Palestina. Ze vinden het moeilijk zich een houding te geven aan iets wat op het eerste gezicht erg complex lijkt. Het is alsof het een onderwerp is waar je nooit genoeg over kunt weten om er een mening over te vormen. Soms zijn mensen heel geïnteresseerd en was het een stilte voor de storm van vragen die volgt.
Zelf vul ik die stilte altijd op met een vriendelijke glimlach. Soms sta ik open voor vragen. Dan wil ik graag meer vertellen over mijn land. Andere keren ben ik moe of chagrijnig en wil ik dat het ook vanzelfsprekend kan zijn om jezelf Palestijn te noemen. In het verleden zou ik überhaupt niet hebben verteld over mijn Palestijnse achtergrond, maar tegenwoordig zal ik het ook op mindere dagen met trots vermelden.
Maar in de stilte ligt een kans. Noem het een onbeschreven blad, dat wacht op het verhaal dat het zal vullen. Het vertellen van het verhaal van de Palestijnse identiteit kost tijd (meer hierover op dag 12). Het is vaak niet duidelijk waar het begint of waar het eindigt. Wel is het duidelijk dat iemand de pen moet oppakken. Hierin ligt zowel een taak voor mij als Palestijn als voor jou als lezer en luisteraar.
Om dit blog te begrijpen is het van belang over de volgende zaken op de hoogte te zijn. Palestijnen noemen zich Palestijn vanwege hun gemeenschappelijke geschiedenis. Van oudsher zijn Palestijnen met elkaar verbonden door de band met het land om redenen die niet nationalistisch van aard zijn. Het gaat Palestijnen om de relatie van hun voorouders met het land dat zij bewerkten, de huizen die eeuwen door dezelfde families bewoond werden en de volksverhalen die van generatie op generatie verteld zijn. Net zoals de meeste Europese landen was het pas tijdens het einde van de 19e eeuw dat Palestijnen zich één volk achtten.
Palestijnen zijn vandaag de dag grofweg onder te verdelen in drie verschillende groepen. De eerste groep leeft onder een vorm van zelfbestuur op de Westelijke Jordaanoever (West Bank) en in de Gazastrook. Hier wonen respectievelijk meer dan 3 en 2 miljoen Palestijnen. Daarnaast wonen er ook Palestijnen in de staat Israël. Deze 1,7 miljoen Palestijnen worden vaak Arabische Israëliërs genoemd in de media. Daarmee vormen zij 20 procent van de Israëlische bevolking. Buiten Palestina en Israël wonen er 7 miljoen Palestijnen in diaspora. Voornamelijk in Jordanië, Syrië en Libanon, maar ook in Chili en de VS zijn er grote Palestijnse gemeenschappen te vinden. Deze Palestijnen zijn veelal vluchteling (of hun nakomelingen) van de Nakba in 1948 (meer hierover op dag 15 en 16) en de zesdaagse oorlog van 1967. Het is niet bekend hoeveel Palestijnen er in Nederland wonen, aangezien registratie als Palestijn niet altijd mogelijk is. Dat het er in ieder geval een stuk meer zijn dan de 900 die de Volkskrant in oktober opperde staat buiten kijf. De Palestijnse gemeenschap in Nederland gokt dat haar aantal rond de 20.000 ligt.
Wanneer anderen het tegenwoordig over Palestina als land hebben, worden vaak de gebieden bedoeld die vallen onder Palestijns zelfbestuur. De Gazastrook onder Hamas en de Westelijke Jordaanoever onder de Palestijnse Autoriteit. De situatie op sociaaleconomisch en politiek gebied verschillen als dag en nacht in deze twee enclaves. Voor Palestijnen betekent Palestina iets ander. Omdat Palestijnen van origine uit meer gebieden dan Gaza en de West Bank komen, verwijzen ze naar Palestina als heel historisch Palestina. Dit is de plek waar hun geschiedenis zich afspeelde en waar hun identiteit is gevormd.
Palestijnen is al honderden jaren religieus heel divers. Er zijn moslim Palestijnen, christelijke Palestijnen en joodse Palestijnen. Deze geloofsovertuigingen bestonden naast elkaar en er is geen sterke geschiedenis van anti-semitisme en pogroms aanwezig in Palestina. Dat zijn racistische overtuigingen die toebehoren aan de donkere geschiedenis van Europa.
Door een groeiend zionisme en de holocaust in Europa zijn duizenden Europese joden naar Palestina vertrokken en vestigden zich als kolonisten in het gebied. Daar troffen zij een volk aan dat altijd al het land bewoond heeft. Dat vormde een probleem voor de zionisten die één staat met één religieuze overtuiging voor ogen hadden. De Palestijnen waren een obstakel.
In 1948 is Israël als joodse staat gesticht. 750.000 Palestijnen werden verdreven van het land waar zij en hun voorouders hebben geleefd (zie dag 15 en 16) om plaats te maken voor de kersverse Joodse natiestaat. De West Bank kwam in die tijd onder Jordaans bestuur en Gaza onder Egyptisch bewind. Sinds de zesdaagse oorlog in 1967 zijn de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever bezet gebied, met de staat Israël als bezettende macht. In 1993 werd de Palestijnse Autoriteit in het leven geroepen na het ondertekenen van de Oslo akkoorden tussen Israël en de Palestinian Liberation Organisation (PLO).
Israëlische discriminatie en apartheid tegen Palestijnen, invallen in de Westelijke Jordaanoever en bombardementen op Gaza vinden al plaats zolang ik leef. Ieder jaar wordt het leven in Palestina moeilijker voor Palestijnen. Sinds 7 oktober is de schaal van het leed drastisch toegenomen, maar het onrecht dat hen wordt aangedaan is niet vorig jaar begonnen.
Dit is in het kort de politieke geschiedenis van Palestina. Het is natuurlijk niet mogelijk om in een korte blog recht te doen aan de geschiedenis van de afgelopen 100 jaar, maar toch vind ik het van belang een kader te schetsen van Palestijnen als volk en Palestina als land. Het zijn als het ware de kaders van het blad dat ik komende weken zal vullen.
Veel liefs en tot snel,
Rona
