Dag 30 - Gastblog Nikki: ‘‘To be there’’
“To be there”
"To be there" is het bureau van de Palestijnse gids Baha, waarmee ik in de zomer van 2023 een aantal dagen Palestina beter heb leren kennen. Vorig jaar had Rona me, samen met een aantal andere geïnteresseerde vriendinnen, uitgenodigd naar het huis van haar ouders in Palestina. Sinds de eerste klas van de middelbare school had ik al veel verhalen over Palestina gehoord, en ik wist hoe sterk het gebied verbonden was met Rona, een goede vriendin van mij. Daarom wilde ik de situatie graag met eigen ogen begrijpen. Zoals Baha zei: "to be there" is iets heel anders dan horen over wat er in Palestina gebeurt.
Ik ben niet in Gaza geweest; Rona's familie woont op de Westelijke Jordaanoever en Rona mocht zich alleen daar bevinden. Mijn verhaal gaat dus niet over Gaza, maar ik wil graag mijn ervaringen delen over wat ik heb gezien, gevoeld en gehoord. Misschien herkennen jullie iets in mijn perspectief, juist omdat ik wat verder van de situatie af sta dan Rona. Dingen die voor Rona al lang vanzelfsprekend waren, verbaasden mij het meest. Ik denk dat veel van Rona's bloglezers ook geen Palestijnse achtergrond hebben en dat de dingen die mij verbaasden, ook jullie zouden kunnen verbazen.
De Westelijke Jordaanoever is een bezet gebied. Voor mijn reis vond ik het moeilijk om me een voorstelling te maken van wat het betekent om in een bezet gebied te leven. Enerzijds had ik een soort "Leven tussen de loopgraven"-idee, anderzijds vroeg ik me af of bezetting niet meer een juridische status is, en niet iets waar je als bevolking iets van merkt. Ik denk dat het precies tussen deze twee uitersten zit: leven in een bezet gebied is niet leven in een oorlogszone, maar de bezetting is wel in alles te merken. Zo werd er op de dag dat we aankwamen een aanslag gepleegd. Als reactie sloot Israël alle checkpoints naar Jeruzalem. Gelukkig hoefden wij niet naar Jeruzalem, maar het is toch opvallend hoe het Israëlische leger vervolgens het verloop van je dag bepaalt. Ook opvallend is hoe Israël een structuur heeft gecreëerd waarin ze met 14 militairen (elk bij een checkpoint) een volledige stad van 900.000 inwoners kunnen afsluiten en hoe snel ze naar dit soort maatregelen grijpen.
Voor sommige mensen kan de aanblik van militairen op straat een gevoel van veiligheid geven: er wordt gekeken of iedereen zich aan de regels houdt en als iemand dat niet doet, is er zo een militair die je erbij kan roepen. Helaas geldt dat niet voor Palestijnen. Als een Israëliër een Palestijn iets aandoet, is er niemand die ingrijpt. Volgens Baha gebeurt het vaak dat Israëlische kolonisten Palestijnen aanvallen of hun bezittingen afnemen terwijl het leger erbij staat of hier zelfs aan meewerkt. Palestijnen hebben geen enkele rechtszekerheid: Baha vertelde over gevallen waarin woonvergunningen zomaar werden ingetrokken, waardoor Palestijnse huizen opeens illegaal waren en mochten worden gesloopt door Israël (die hier vervolgens kolonisten kon huisvesten). We reden door straten waar mensen woonden, maar waar de vergunning om daar te wonen van de ene op de andere dag was ingetrokken. Het leven ging er gewoon door, want ook al leef je opeens illegaal in je eigen huis, waar kan je heen? Israël geeft geen vergunningen uit om elders een huis te bouwen. Begrippen als legaal en illegaal verliezen hiermee hun morele waarde en worden juist wapens om Palestijnen mee te onderdrukken: het is illegaal om te wonen waar je familie al generaties lang woonde, maar legaal om dit huis te slopen. Dit gebrek aan bescherming en rechtszekerheid sijpelt door in alle aspecten van je leven. Hoe begin je een gezin wanneer het huis waarin je woont op elk moment gesloopt kan worden? Toch doe je het, je moet je leven leiden, maar met de wetenschap dat op elk moment je gehele bezit vernietigd kan worden, en dat niemand daar iets tegen zal doen.
Deze vogelvrijheid voor Palestijnen en hun bezittingen werd het meest duidelijk toen Baha ons op tour nam naar Hebron. Hebron is een Palestijnse stad op de Westelijke Jordaanoever, maar de laatste jaren zijn er ook veel kolonisten komen wonen. De kolonisten woonden vooral in het bovenste deel van de stad, en de Palestijnen in de lager gelegen straatjes. Het kon zomaar gebeuren dat de toegang tot je huis opeens versperd werd, omdat deze weg alleen nog door Israëliërs gebruikt mocht worden (of eigenlijk door iedereen behalve Palestijnen, want ik als Nederlander mocht er wel overheen, terwijl Rona dat niet mocht). Wat doe je dan? Je gaat je huis binnen via je raam of via het dak. Je moet toch leven.
Het proces waarbij kolonisten delen van de stad overnemen, is ook exemplarisch voor de selectieve bescherming die het Israëlische leger biedt. Soms voelt een groep kolonisten zich rechthebbend op een kerk, busstation of marktgebouw, en dan bezetten ze dit gebouw. Vervolgens komt het leger, maar in plaats van de kolonisten te verwijderen, houden ze de Palestijnen weg omdat die gevaarlijk zouden kunnen zijn voor de Israëlische kolonisten. En zo verdwijnt stukje bij beetje de belangrijkste infrastructuur in de stad.
De beelden van geweld uit Gaza kan ik ook begrijpen en voelen vanuit mijn comfort in Nederland. Maar de subtielere vormen van onderdrukking, die zich vooral uiten in de rechteloosheid van Palestijnen, heb ik zelf moeten zien om te begrijpen. Ik heb geen geweld tegen Palestijnen gezien tijdens mijn verblijf, maar ik heb wel een volk gezien dat het andere volk rechteloos behandelt en met bureaucratische middelen en een gebrek aan rechtsbescherming volledig in het nauw drijft. Een leven in zekerheid opbouwen wordt onmogelijk gemaakt, maar je moet toch leven, dus je gaat door, en in dat door blijven leven schuilt ook een vorm van verzet. Met toeters en confetti door de straten rijden om de examenuitslagen te vieren is een vorm van verzet waar ik van genoten heb om te zien. "To be there" betekent gelukkig ook dat ik de mooie dingen heb kunnen zien.
